สมุดฝากครรภ์ เป็นสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก หรือที่คุณแม่หลายคนเรียกว่าสมุดฝากท้องสีชมพู สำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์แรกอาจจะยังไม่รู้จักและเพิ่งเคยเห็นเป็นครั้งแรกเมื่อไปฝากครรภ์ซึ่งทางโรงพยาบาลจะมีการอบรมสาระสำคัญต่าง ๆ สำหรับการตั้งครรภ์และการใช้งานสมุดฝากครรภ์ โดยจะต้องนำไปโรงพยาบาลด้วยทุกครั้ง เมื่อถึงวันนัดหรือมีเหตุจำเป็นต่าง ๆ ที่จะต้องเข้าพบแพทย์ โดยจะไปดูกันว่า สมุดฝากครรภ์นี้มีความสำคัญอย่างไร และจะต้องเก็บไว้ใช้ได้กี่ปี
สารบัญ
สมุดฝากครรภ์สำคัญอย่างไร
เป็นสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก
ซึ่งจะรวบรวมข้อมูลต่าง ๆ ที่ตรวจได้ตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์ ทั้งพัฒนาการต่าง ๆ ขนาดของครรภ์ มดลูกของคุณแม่มีการขยายเท่าไหร่ การเต้นของหัวใจทารก การดิ้น ซึ่งจะทำให้แพทย์วินิจฉัยได้ว่าทารกในครรภ์ยังมีพัฒนาการเป็นปกติ
รวบรวมประวัติการเจ็บป่วยของคุณแม่ตั้งครรภ์
โรคประจำตัวที่เสี่ยงต่อการเกิดครรภ์เป็นพิษได้ โรคที่มีความเสี่ยงทางพันธุกรรม ประวัติการคลอด ภาวะผิดปกติต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในระหว่างการตั้งครรภ์ที่ผ่านมา ประวัติการได้รับวัคซีนของคุณแม่ ซึ่งทั้งหมดจะส่งผลต่อการดูแลครรภ์และการปฏิบัติตัวในระหว่างตั้งครรภ์
ควรพกติดตัว
สำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ จำเป็นจะต้องพกสมุดฝากครรภ์ติดตัวไปด้วยทุกครั้ง หากมีความจำเป็นจะต้องเดินทางไกล ไปต่างจังหวัด หรือแม้แต่ในชีวิตประจำวันที่ยังจะต้องมีการทำงาน ก็ควรจะต้องพกติดตัวไปด้วย ซึ่งหากเกิดเหตุฉุกเฉิน จำเป็นจะต้องเข้าโรงพยาบาล สมุดชมพูจะช่วยบอกได้หากญาติยังไปไม่ถึง
ป้องกันอาการที่ผิดปกติขณะตั้งครรภ์
ในสมุดฝากครรภ์จะมีการแนะนำวิธีการบันทึกข้อมูลต่าง ๆ เพื่อป้องกันอาการผิดปกติ เช่นการนับลูกดิ้น และจะต้องมีการบันทึกไว้เพื่อติดตามผลไปจนถึงเริ่มใกล้คลอด รวมไปถึงเมื่อคลอดมีอาการหรือความเสี่ยงอะไรบ้าง เช่น เกิดอาการตกเลือดขณะคลอด หรือมดลูกไม่บีบรกออกมาตามเวลาที่ควรจะเป็น
ใช้บันทึกข้อมูลของทารก
สมุดฝากครรภ์ยังใช้ในการจดบันทึกข้อมูลของทารก น้ำหนักที่คลอด ความยาวลำตัว มีภาวะผิดปกติอื่น ๆ รวมทั้งมีการแนะนำเรื่องการเลี้ยงทารก ด้วยนมแม่ และบันทึกพัฒนาการในแต่ละช่วงอายุของทารก บันทึกการให้วัคซีน ซึ่งสามารถจะทำให้คุณแม่เช็คได้ว่า ลูกได้วัคซีนครบหรือไม่ ทำให้สามารถติดตามและรับวัคซีนได้จนครบ
บันทึกเรื่องอาหารของลูกน้อย
การป้อนอาหารให้กับลูกได้ในแต่ละช่วงอายุ และควรจะเป็นอาหารแบบไหน หรือประเภทไหนในปริมาณเท่าไหร่ ยังมีในส่วนของกราฟที่คุณแม่จะต้องบันทึกเพื่อเปรียบเทียบว่าลูกมีน้ำหนักไปตามเกณฑ์ไหม จะผอมหรืออ้วน จะต้องปรับเปลี่ยนเรื่องอะไรบ้าง เพื่อให้ลูกมีคุณภาพชีวิตที่ดี ไม่เจ็บป่วยง่าย
ใช้เป็นหลักฐานการแจ้งเกิดด้วย
รวมไปถึงใช้ประกอบการเข้าเรียนเพื่อให้สามารถจะเช็คได้ว่า เด็กได้รับวัคซีนครบหรือไม่ เพื่อป้องกันโรคเฉพาะตัวของเด็ก และโรคที่มีความเสี่ยงที่จะเกิดการระบาดได้ภายในโรงเรียน โดยประวัติการฉีดวัคซีนนี้จะใช้ประกอบการสมัครเรียนได้ในระดับชั้น ป.1 และ ม.1
มีประวัติการเจ็บป่วยของลูก
สิ่งสำคัญอีกอย่างสำหรับเด็ก เมื่อเจ็บป่วยจำเป็นจะต้องเข้ารับการรักษา จะต้องพกสมุดชมพูไปด้วยทุกครั้ง เพื่อจะได้ช่วยให้แพทย์วินิจฉัยได้ หากเด็กได้รับวัคซีนตามกำหนด หรือขาดวัคซีน จะได้วินิจฉัยสาเหตุของอาการป่วยได้ รวมทั้งแนะนำการรับวัคซีนให้ได้ครบ หรือจะต้องเริ่มฉีดกระตุ้นใหม่
ทำไมฝากครรภ์ครั้งแรกจึงได้สมุดที่แตกต่างกัน
สำหรับการเริ่มต้นฝากครรภ์ทั้งในโรงพยาบาลรัฐ เอกชน หรือจะเป็นคลินิกฝากครรภ์ อาจจะให้สมุดฝากครรภ์ที่มีรูปแบบหรือหน้าตาที่แตกต่างกัน บ้างก็จะเป็นแผ่นพับ หรือสมุดฝากท้องสีชมพู หรืออาจจะเป็นสีที่แตกต่างกันไปในแต่ละโรงพยาบาลทั้งของรัฐบาลและของเอกชน แต่การใช้งานก็เป็นไปตามวัตถุประสงค์เดียวกัน และในกรณีที่คุณแม่ฝากครรภ์ที่คลินิกอาจจะได้เป็นแผ่นพับหากทำการคลอดที่โรงพยาบาล ทางโรงพยาบาลจะให้สมุดฝากครรภ์เล่มใหม่ให้เพื่อใช้ในการบันทึกประวัติต่าง ๆ ของทารกรวมถึงประวัติการรับวัคซีนด้วย
สมุดสีชมพูฝากครรภ์ซื้อที่ไหน
โดยปกติแล้วสมุดฝากครรภ์ ไม่ว่าคุณแม่จะได้มาในรูปแบบไหนไม่ว่าจะเป็นการฝากครรภ์ที่ไหนก็ตามสมุดฝากท้องสีชมพูจะไม่เสียค่าใช้จ่ายใด ๆ รวมถึงกรณีที่ทำสมุดหายก็สามารถจะขอใหม่ได้ที่โรงพยาบาลที่ฝากครรภ์ซึ่งจะมีประวัติเก็บไว้อยู่แล้ว แต่ถ้าหากคุณแม่ต้องการเพื่อนำมาใช้จดบันทึกพัฒนาการหรือศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับการดูแลตัวเองขณะตั้งครรภ์ และพัฒนาการต่าง ๆ ในแต่ละไตรมาส ซึ่งก็สามารถจะสั่งซื้อจากร้านออนไลน์ได้
จากข้อมูลข้างต้นจะแสดงให้เห็นว่าสมุดฝากครรภ์มีประโยชน์อย่างไร และมีความจำเป็นจะต้องบันทึกข้อมูลต่าง ๆ ในระหว่างการตั้งครรภ์เพื่อเป็นการติดตามพัฒนาการในแต่ละช่วง รวมไปถึงบันทึกการคลอด การได้รับวัคซีนของเด็กและยังมีความจำเป็นที่จะต้องใช้ยืนยันการได้รับวัคซีนเมื่อเด็กเข้าโรงเรียนซึ่งนั่นก็หมายความว่าคุณแม่จะต้องเก็บสมุดฝากท้องสีชมพูให้อยู่ในสภาพที่สมบูรณ์มากที่สุดเป็นระยะเวลานานถึง 12 ปี