การขับถ่ายในเด็กเล็กเป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ไม่สบายใจเสมอ นึกถึงการขับถ่ายหากขับถ่ายยากอาจจะยังดูไม่กังวลเท่ากับ การที่ลูกท้องเสีย การท้องเสียในเด็กเล็กไม่อาจทราบแน่ชัดว่าเกิดจากสาเหตุอะไร ยิ่งอาการที่เกิดขึ้นไม่ได้มีอาการอื่นๆ แทรกเข้ามาด้วย
การขับถ่ายของแต่ละคนในเด็กและผู้ใหญ่แตกต่างกัน รวมถึงปัจจัยจากอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้ ที่มีเส้นใยอาหารอยู่ แต่สำหรับเด็กเล็กให้คุณพ่อคุณแม่ดูว่าลูกน้อยยังเล่นซน หรือมีอาการซึมไม่เล่นเหมือนเคยหรือไม่ การเล่นซน คือ การที่ลูกยังไม่ป่วย เล่นซนได้สมวัย แต่หากพบว่าซึมลง ไม่เล่นของเล่น เพลีย ถ่ายบ่อย คุณพ่อคุณแม่จึงควรต้องคอยสังเกตลักษณะของอุจจาระ กลิ่น สี เหลว และระยะเวลาความถี่ที่ลูกถ่ายในแต่ละวันว่าถ่ายกี่ครั้ง
สาเหตุที่ลูกท้องเสียแต่ไม่มีไข้
ท้องเสียจากเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัส
หากสังเกตอาการของลูกแล้วพบว่าอุจจาระที่ถ่ายมีลักษณะที่เหลว มีกลิ่น ระยะเวลาถี่ๆ แต่กลับไม่มีอาการแทรกอย่างไข้ จะเป็นการท้องเสียที่พบได้บ่อยในเด็ก ซึ่งเกิดจากการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัสในอาหาร น้ำ อาหารเป็นพิษ หรือการที่มือไม่สะอาด อาการนี้จะสามารถหายเองได้โดยการดูแลเรื่องอาหารที่ควรให้รับประทานอ่อนลง เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ให้ลูกจิบน้ำเปล่าสะอาดที่ผ่านการต้ม หรือน้ำเกลือแร่เพื่อป้องกันอาการขาดน้ำ งดนมและน้ำผลไม้ที่อาจทำให้มีอาการท้องเสียมากขึ้น ทั้งนี้คือการท้องเสียที่ไม่รุนแรงมาก ต้องดูจากความถี่การถ่ายในแต่ละวัน รวมถึงอาการของลูกว่า ซึมลง ปวดท้องหรือไม่
กลับกันหากพบว่าอาการท้องเสียของลูกนั้นยังมีแนวโน้มว่าจะเป็นหนักขึ้นกว่าเดิม ลักษณะของอุจจาระก็ยิ่งเป็น มีกลิ่นแรง หรืออาจมีอาการอื่นๆ เช่น ปวดท้อง ถ่ายปนเลือด เริ่มมีไข้ อาเจียน เมื่อมีเหตุนี้คุณพ่อคุณแม่จึงควรนำลูกส่งโรงพยาบาลพบแพทย์เพื่อดูอาการค่ะ
ถึงแม้การท้องเสียจะมีทั้งเบา และหนัก คุณพ่อคุณแม่ก็ไม่ควรที่จะชะลาใจไป เพราะนอกจากการท้องเสียที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัสจากอาหาร น้ำ และจากมือที่ไม่สะอาดแล้ว ยังมีอาการท้องเสียอย่างอื่นอีกที่อาจเป็นอันตรายต่อลูกน้อยด้วย เช่น
- ท้องเสียจากการติดเชื้อทางเดินอาหาร จะมีอาการไข้ ถ่ายเหลว เพลีย หรือถ่ายปนเลือด และยังมีเชื้อหายชนิดที่เป็นสาเหตุให้ท้องเสียในเด็ก เช่น บิดมีตัว บิดไม่มีตัว อหิวาห์ พยาธิ เป็นต้น หรือการ
- ท้องเสียจากการแพ้อาหาร เป็นอีกอาการที่นอกจากจะท้องเสียรุนแรงแล้วยังมีอาการอาเจียน มีผื่นขึ้นตามร่างกาย หรือหากหนักมากอาจจะทำให้เด็กช็อกได้
- ท้องเสียจากยา ยาปฏิชีวนะบางชนิดสามารถฆ่าเชื้อได้ เพราะเมื่อทานยาเข้าไป ยาจะออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อ และยังไปฆ่าแบคทีเรียบางชนิดที่อาศัยและรักษาสมดุลในทางเดินอาหาร จึงทำให้เกิดการเสียสมดุล และส่งผลให้ท้องเสีย ซึ่งส่วนใหญ่เมื่อหยุดยา อาการท้องเสียก็จะหายได้เอง
หลังจากทราบสาเหตุของอาการท้องเสียในเด็กแล้วคุณพ่อคุณแม่ต้องหมั่นตรวจสอบอาหารที่ทำให้ลูกทาน น้ำที่ต้มสุกสะอาด รวมถึงมือของลูกน้อยเช่นกันค่ะ เพราะเด็กเล็กมักจะชอบใช้มือในการกินประกอบด้วย มือที่จับ เล่นของเล่น หรือสิ่งต่างๆ ในบ้าน เช่น บ้านที่มีสัตว์เลี้ยง จาน จุกนม ของเล่น หรืออาหารที่วางไว้ หากไม่ทันสังเกตอาจจะมีแมลงวันมาตอม หรือแมลงสาบได้ เมื่อหยิบจับหรือนำของเล่นเข้าปากอาจจะนำเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัสติดมือมาด้วย เมื่อทานอาหารโดยใช้มือ เชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัสนั้นก็จะส่งผ่านมายังอาหารอย่างรวดเร็ว และเมื่อทานเข้าไปก็จะส่งไปสู่ร่างกายเด็กโดยง่าย
ฉะนั้น ไม่เพียงแต่น้ำต้มสุกสะอาด อาหารที่ปรุงสุกสะอาดไร้แมลงตอม ใส่ใจสุขอนามัยและความสะอาดในบ้านแล้ว การเตือนให้ลูกล้างมืออย่างถูกหลักอนามัยก่อนทานอาหารเป็นประจำก็สำคัญยิ่งค่ะ