หลายคนทราบกันดีว่าเมนูแรกที่ดีและเหมาะสมที่สุดสำหรับเด็กทารกก็คือ “นมแม่” แต่ในทารกบางราย มีความจำเป็นที่ต้องได้รับสารอาหารจากนมวัวเสริม ซึ่งทำให้ทารกบางรายนั้นเกิดอาการแพ้นมวัว หรือ อาการแพ้โปรตีนในนมวัว มีการแสดงออกมาได้ในหลายรูปแบบ และ มีระดับความรุนแรงของอาการที่ต่างกัน โรคแพ้โปรตีนนมวัวจะพบบ่อยกับทารกในช่วงขวบปีแรก เนื่องจากระบบการย่อย และระบบภูมิคุ้มกันของทารกนั้นยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์
สารบัญ
อาการของโรคแพ้นมวัว
โดยปกติแล้วทารกที่อยู่ในวัยช่วงขวบปีแรกก็จะมีอาการแสดงออกมาให้ได้เห็นแล้วค่ะ มีทั้งแบบเฉียบพลัน คือ ภายใน 1 – 3 ชั่วโมง แบบค่อย ๆ แสดงอาการอย่างช้า ๆ คือ หลังดื่มนมวัวเข้าไปแล้ว 2 – 3 สัปดาห์ตลอดจนแสดงอาการหลัง 24 สัปดาห์หรือ 6 เดือน ลักษณะอาการแบ่งตามระบบ ดังนี้
- ผิวหนัง : จะมีผื่นลมพิษ เนื้อเยื่อใต้ผิวหนังบวมอย่างเฉียบพลัน สามารถเกิดได้ทั่วตัว หรือ บางรายอาจริมฝีปากเจ่อบวม หรือเป็นผื่นเม็ดทรายขึ้นทั้งตัว เป็นหย่อม ๆ ตามแขน ขา และ ข้อพับต่าง ๆ
- ระบบทางเดินหายใจ : มีน้ำมูกไหล ไอแห้ง คัดจมูก นอนกรน หายใจมีเสียงวี๊ด หอบ
- ระบบทางเดินอาหาร : ริมฝีปากบวม อาเจียน ถ่ายเหลวเฉียบพลัน ถ่านมีมูกเลือดเรื้อรัง
- มีอาการที่แพ้อย่างรุนแรงเฉียบพลันทั่วตัว
สาเหตุที่ทำให้ลูกแพ้นมวัว แม่กินนมวัวก็ทำให้ลูกแพ้ได้จริงหรือ?
การที่ทารกแพ้โปรตีนในนมวัว สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ และมาไขข้อข้องใจกันค่ะว่าแม่กินนมวัวจะทำให้ลูกเป็นโรคแพ้โปรตีนในนมวัวได้จริงหรือ
- พันธุกรรม โดยเฉพาะหากคุณพ่อคุณแม่มีประวัติเป็นโรภภูมิแพ้มาก่อน
- คุณแม่ทานนมวัวในช่วงตั้งครรภ์มากกว่าปกติ สิ่งนี้นำไปสู่การกระตุ้นให้ลูกเกิดอาการแพ้โปรตีนในนมวัวได้
- ทารกทานนมได้น้อย ทำให้น้ำหนักตัวไม่ได้ตามเกณฑ์
- มีประวัติเคยเปลี่ยนนมมาหลายยี่ห้อ
- หากเป็นกรณีที่คุณแม่ให้ทารกกินนมแม่อย่างเดียว แต่คุณแม่กินนมวัวมากในช่วงระยะให้นม
โปรตีนในนมวัวจะส่งผ่านมาทางน้ำนมของแม่ ก็ทำให้ทารกแพ้โปรตีนในนมวัวได้
การป้องกันไม่ให้ลูกแพ้โปรตีนในนมวัว?
สำหรับคุณแม่ที่ตั้งครรภ์อยู่ โรคแพ้โปรตีนในนมวัวสามารถป้องกันได้นะคะ เพียงคุณแม่ปฏิบัติตามนี้
- แนะนำให้ทารกกินนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือน (หรือพยายามให้นานที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้) เพราะน้ำนมแม่จะช่วยลดโอกาสเสี่ยงการเกิดโรคภูมิแพ้ในทารกได้
- คุณแม่ที่อยู่ในช่วงระยะให้นมไม่ควรกินนมวัวหรือกินผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมวัวเป็นประจำทุก ๆ วัน เนื่องจากโปรตีนในนมวัวทั่วไปจะมีขนาดใหญ่ อาจทำให้ทารกเป็นโรคภูมิแพ้ได้ เพราะโปรตีนแปลกปลอมนี้จะทำหน้าที่กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายในระบบทางเดินอาหารให้เกิดการต่อต้าน ร่างกายจึงแสดงอาการแพ้ดังกล่าว
- คุณแม่ควรทานอาหารให้หลากหลายครบทั้ง 5 หมู่ในแต่ละวัน
- กรณีที่คุณแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ หรือมีความจำเป็นที่จะต้องให้นมวัวเสริม สามารถขอรับคำปรึกษาจากคุณหมอเกี่ยวกับโปรตีนที่ผ่านการย่อยแล้วบางส่วน Hypoallegenic(HA) ก็จะช่วยลดโอกาสการเกิดภูมิแพ้ในทารกได้ค่ะ
รักษาให้หายขาดได้หรือไม่?
ปกติแล้วโรคแพ้โปรตีนในนมวัว มักจะแสดงอาการในทารกช่วงขวบปีแรก และ จะมีอาการดีขึ้นจนสามารถหายขาดได้เมื่อโตขึ้น โดยคิดเป็น 81 – 95% ของเด็กที่หายขาดเมื่ออายุได้ 5ปี
สำหรับโรคแพ้โปรตีนในนมวัวนี้ ถ้าคุณพ่อคุณแม่รู้เร็ว หาสาเหตุได้เร็ว
รักษาได้เร็วก็จะดีกว่ารอให้หายเองซึ่งโรคแพ้โปรตีนในนมวัวนี้อาจนำโรคอื่น ๆ มาให้ลูกได้ เช่น โรคหืด และ โรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ เป็นต้น ดังนั้น ถ้าลูกมีอาการที่ใกล้เคียงกับโรคนี้รีบพาไปปรึกษาคุณหมอนะคะ
อ้างอิง
โรงพยาบาลพญาไท
โรงพยาบาลสมิติเวช
สมาคมโรคภูมิแพ้ โรคหืด และวิทยาภูมิคุ้มกันแห่งประเทศไทย