ในระหว่างที่คุณแม่ตั้งครรภ์ อาจเกิดการเจ็บป่วยได้ เมื่อมีอาการเล็กๆ น้อยๆ คุณแม่บางท่านเลือกที่จะดูแลตัวเองมากกว่าจะไปพบแพทย์ ก็มักจะไม่พ้นการใช้ยา ซึ่งยาบางกลุ่มอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ได้ ดังนั้นบทความนี้จึงนำเรื่องยาที่ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์มาให้คุณแม่ได้ทราบไว้จะได้ระวังค่ะ
เมื่อคุณแม่ใช้ยาจะส่งผลต่อทารกในครรภ์ด้วย เพราะยาในกระแสเลือดของคุณแม่จะซึมผ่านรกเข้าสู่กระแสเลือดของทารกในครรภ์ เช่นเดียวกับน้ำ สารอาหาร และออกซิเจนที่ทารกได้รับทางสายสะดือ ดังนั้น ยาจึงส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ได้โดยขึ้นอยู่กับ 2 ปัจจัย คือ อายุของทารกในครรภ์ และชนิด/ขนาดของยาที่คุณแม่รับประทาน ยาบางชนิดนอกจากจะมีผลต่อลูกน้อยในครรภ์ในระยะ 3-4 เดือนแรกแล้ว ยังอาจมีผลต่อทารกในระยะใกล้คลอด หรือมีผลต่อการแข็งตัวของเลือดในระหว่างการคลอดได้ด้วย
สารบัญ
ยาต้องห้ามโดยเด็ดขาด
เพราะเสี่ยงที่จะเป็นอันตรายต่อลูกน้อยมีดังนี้
1.ยาลดไขมันในเลือด กลุ่ม Statins
ได้แก่ Simvastatin, Rosuvastatin, Atorvastatin ปกติยากลุ่มนี้คุณแม่ไม่สามารถหาซื้อมารับประทานเองได้ หากไม่ได้รับการตรวจไขมันในเลือดก่อน แต่หากเป็นคุณแม่ที่มีปัญหาเรื่องนี้แล้วใช้ยานี้มาก่อนตั้งครรภ์ควรแจ้งแพทย์ให้ทราบก่อนที่จะวางแผนตั้งครรภ์ หรือหากตั้งครรภ์กะทันหัน ควรรีบหยุดยานี้แล้วปรึกษาแพทย์ด่วนค่ะ
2.น้ำมันโบราจ (Borage Oil)
น้ำมันโบราจเป็นอาหารเสริมที่ได้จากการสกัดน้ำมันจากเมล็ดพืช Starflower ที่พบในแถบเอเชีย ยุโรป และแอฟริกาใต้ โดยมีสรรพคุณด้านความงาม เกี่ยวกับผิวพรรณ มีโอเมก้า 6 เป็นส่วนประกอบสำคัญ ซึ่งหาซื้อได้ทั่วไปตามร้านขายยา คุณแม่ต้องจำไว้เลยนะคะว่าถ้าจะหาซื้ออาหารเสริมบำรุง ต้องหลีกเลี่ยงชนิดนี้เด็ดขาด เพราะมีผลอาจทำให้เกิดการแท้งและทารกพิการได้ค่ะ
3.น้ำมันละหุ่ง (Caster Oil)
เมื่อตั้งครรภ์อาจเกิดภาวะท้องผูกได้ ฉะนั้นต้องระวังหากคุณแม่จะหาตัวช่วยจำพวกยาระบาย ซึ่งมีอยู่หลายกลุ่มที่ไม่ปลอดภัย โดยเฉพาะน้ำมันละหุ่ง เพราะมีฤทธิ์กระตุ้นลำไส้อย่างแรง อาจสะเทือนถึงมดลูกได้เลยทีเดียว หรือแม้แต่พวกยาระบายเม็ดเหลือง (Bisacodyl) หรือมะขามแขกก็ด้วยนะคะ หาตัวช่วยเบาๆ แบบธรรมชาติอย่างเม็ดแมงลัก หรือ Milk of Magnesia จะดีกว่าค่ะ
4.ยาคุมกำเนิดรวมถึงฮอร์โมนที่ใช้สำหรับเพศหญิง
แน่นอนว่าตั้งครรภ์แล้วคงไม่จำเป็นต้องใช้ยาคุมกำเนิดแล้วละค่ะ (ก็ท้องแล้วจะคุมอีกทำไมละคร้า) แต่สำหรับคุณแม่ที่ตั้งครรภ์ไม่รู้ตัว แล้วยังเผลอใช้ยาคุมกำเนิดอยู่ ในที่นี้จะพูดถึงยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม แบบที่เป็น 21 เม็ดหรือ 28 เม็ด มีความอันตรายมากควรรีบปรึกษาแพทย์โดยด่วนว่าจะตัดสินใจอย่างไรต่อไป แต่ถ้าเป็นยาคุมกำเนิดชนิดฉุกเฉินอาจจะไม่ร้ายแรงเท่าแบบฮอร์โมนรวม และไม่มีผลต่อการแท้ง (ในข้างกล่องเขาก็บอกนะคะ เผื่อมีบางคนหวังว่าจะใช้ยานี้ทำแท้ง) ยาฮอร์โมนอีกชนิดที่อันตรายร้ายแรงก็คือ Clomiphene ที่ใช้เร่งการตกไข่
5.ยาแก้ปวดไมเกรน
ตัวที่ห้ามใช้เด็ดขาด คือ Ergotamine (พวก Cafegot, Avamigran, Tofago) แต่ถ้าเป็นพวกกลุ่มที่ใช้แก้ปวดและลดการอักเสบด้วย เช่น Ibuprofen, Ponstan ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ ถึงแม้ไม่ได้มีข้อห้ามแต่ก็มีข้อควรระวังเฉพาะบางไตรมาสที่มีความเสี่ยงค่ะ
6.ยารักษาสิว
จำชื่อให้ขึ้นใจเลยนะคะ ว่าอย่าใช้เด็ดขาด Isotretinoin รวมถึงยาแต้มสิวกลุ่มกรดวิตามินเอ Retin-A, Differin ยาพวกนี้ที่จริงแล้วต้องหยุดก่อนเริ่มตั้งครรภ์อย่างน้อย 3 เดือนขึ้นไปด้วยนะคะ เพราะฉะนั้นใครที่กำลังรักษาสิวอยู่ควรคุมกำเนิดไว้ก่อนจะดีกว่าค่ะ
7.ยาฆ่าเชื้อบางชนิด
ต้องระวังโดยเฉพาะกลุ่ม Fluoroquinolones เพราะหาซื้อได้ตามร้านขายยา ได้แก่ยา Norfloxacin, Ciprofloxacin มักใช้ในกรณีติดเชื้อทางเดินปัสสาวะหรือท้องเสีย ซึ่งในหญิงตั้งครรภ์อาจเกิดขึ้นได้ และถ้าคุณแม่ไปร้านยาอย่าลืมแจ้งทุกครั้งว่าตนกำลังตั้งครรภ์ หรือถ้าได้รับยานี้มา จงจำไว้เลยค่ะว่า “ห้ามกิน”
8.ยาลดความดัน กลุ่ม ACEI
ปกติยากลุ่มนี้มักจะสั่งจ่ายโดยแพทย์ เมื่อมีการวินิจฉัยพบว่าเป็นโรคความดันโลหิตสูง แต่ถ้าคุณแม่มีโรคประจำตัวอยู่แล้ว และเคยได้รับยานี้มาก่อน ก็ให้รีบแจ้งแพทย์แล้วหยุดยานี้ซะ
9.ยากดภูมิคุ้มกัน
ยา Methotrexate เป็นยาที่ใช้ในโรคมะเร็ง แต่ปกติแล้วคนที่ได้รับยานี้มักจะเป็นคนไข้ในโรงพยาบาลเท่านั้น และมักให้คุมกำเนิดอยู่แล้วระหว่างใช้ยานี้
10.ยาอดบุหรี่
คุณแม่บางท่านอาจเคยสูบบุหรี่ก่อนท้อง และต้องการเลิกบุหรี่ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาอดบุหรี่ที่เป็น หมากฝรั่งนิโคติน, แผ่นแปะนิโคติน หรืออื่นๆ ที่มีส่วนประกอบของนิโคติน ยังมีวิธีอื่นอีกเยอะแยะในการเลิกบุหรี่ ลองปรึกษาเภสัชกรดูก่อนนะคะ
11.ยากันชัก
ที่เคยเป็นข่าวดังจนวงการแพทย์ตื่นตัวครั้งใหญ่ก็คือ ทาลิโดไมน์ แต่อยู่ดีๆ ก็คงไม่มีคุณแม่คนไหนไปกินหรอกนะคะ ถ้าไม่ได้เป็นโรคลมชักอยู่แล้ว
12.ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
ยา Warfarin ขนาดคนปกติกินยังมีผลต่อลิ่มเลือดเลยค่ะ แล้วคนท้องกินไปแน่นอนลิ่มเลือดที่จะไปสร้างตัวอ่อนในครรภ์ย่อมมีปัญหาแน่นอน ปกติยานี้สั่งจ่ายกันเฉพาะในโรงพยาบาลอยู่แล้ว และควรคุมกำเนิดระหว่างใช้ยาค่ะ