คุณแม่ที่คลอดลูกแล้วเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว แต่ก็กลับประสบปัญหาลูกท้องเสียนับสิบครั้ง ถ่ายบ่ยอจนก้นลูกแดงไปหมด ลูกร้องงอแงสงสารลูก ไม่รู้จะทำอย่างไรดี คุณแม่ต้องหยุดให้นมหรือเปล่า วันนี้ผู้เขียนมีข้อมูลดีๆ จาก พญ. ศิริพัฒนา ศิริธนารัตนกุล มาฝากค่ะ
สารบัญ
ลูกถ่ายบ่อย ถ่ายเหลว
ลูกถ่ายบ่อยนับสิบครั้ง โดยเฉพาะหลังทานนมแม่ คล้ายอาการท้องเสีย เหล่านี้เป็นสิ่งที่ทำให้คุณแม่มือใหม่กังวล ไม่รู้ว่าลูกมีอาการผิดปกติอะไรหรือเปล่า หรืออย่างนี้เรียกว่าเป็นอาการปกติหรือไม่
ในเรื่องนี้ พญ. ศิริพัฒนา กล่าวไว้ว่า การที่ทารกที่ทานแต่นมแม่อย่างเดียวแล้วถ่ายบ่อยนั้น ถือเป็นเรื่องปกติ เพราะนมแม่ย่อยง่าย โดยเฉพาะทารกที่เกิดใหม่ใน 1 เดือนแรก เรียกได้ว่า กินนมแม่ไปถ่ายไปเลยก็มี แต่น้ำหนักของทารกก็ยังขึ้นได้ดี แต่สำหรับทารกที่ถ่ายบ่อย จนก้นแดง อาจมีสาเหตุมาจาก…
ปริมาณน้ำนมแม่มีมาก
เมื่อทารกกินนมแม่ในเต้าแรกจนอิ่มแล้ว ทั้งที่นมยังไม่หมด ทำให้ทารกไม่ได้รับน้ำนมในส่วนหลัง
น้ำนมในส่วนหลังหรือน้ำนมส่วนท้าย จะเป็นส่วนที่มีไขมันอยู่มาก ดังนั้น หากลูกกินได้ไม่เกลี้ยงเต้า ลูกก็จะได้แต่ส่วนน้ำมากกว่าไขมันค่ะ
ทารกเปลี่ยนเต้ากินบ่อยในมื้อเดียวกัน
ทารกดูดเต้าแรกได้ไม่นาน ก็เปลี่ยนไปกินอีกเต้า และสลับไปมาในมื้อเดียวกัน
ทั้งสองสิ่งนี้ ดูรวมๆ แล้วทารกจะได้รับน้ำนมแค่น้ำนมส่วนหน้าในปริมาณที่มาก ซึ่งน้ำนมส่วนหน้านี้จะมีปริมาณน้ำเยอะกว่าน้ำนมส่วนหลัง ทำให้เวลาเวลากินนมแม่จะทำให้ผ่านลงไปสู่ลำไส้ได้อย่างรวดเร็ว และแลคโตสจำนวนมากนี้ ลำไส้รับมือไม่ไหว จึงเป็นเหตุให้ลูกถ่ายบ่อย เป็นน้ำ และมีลมปู๊ดป๊าดมากแต่โดยปกติแล้วแลคโตสในนมแม่ที่ทารกได้รับนั้น ลำไส้สามารถย่อยได้ง่ายอยู่แล้วค่ะ เพียงแต่ถ้าลูกรับไปในปริมาณมากลำไส้ย่อยไม่ทัน จึงทำให้ถ่ายเหลวและบ่อยนั่นเอง
วิธีรับมือเมื่อลูกถ่ายบ่อย ถ่ายเหลว
ปั๊มออกซักครึ่งเต้า
หากลูกยังคงกินแต่นมแม่แล้วยังถ่ายบ่อย หรือถ่ายจนก้นแดงอยู่ ให้ลองใช้วิธีนี้ดูค่ะ คุณแม่ต้องปั๊มส่วนหัวออกซึ่งประมาณครึ่งเต้า โดยเอาส่วนหัวนี้ไปแช่แข็งไว้ แล้วค่อยให้ลูกมาดูดต่อ แบบนี้จะทำให้ลูกได้รับน้ำนมในส่วนท้ายด้วย ซึ่งมีไขมันมากกว่าส่วนหัวน้ำนม จะทำให้การดูดซึมไม่เร็วเท่าการได้รับน้ำนมส่วนหัวอย่างเดียว ที่สำคัญ ลูกจะอิ่มนาน อยู่ท้อง นอนหลับได้นานขึ้น ไม่ร้องงอแงเลยค่ะ
ดูดให้เกลี้ยงเต้าเป็นข้างๆ
หากลูกของคุณแม่คนไหนที่ชอบดูดแบบสลับข้างกันในมื้อเดียว วิธีแก้คือ ต้องฝึกให้เค้าดูดให้เกลี้ยงเต้าเป็นข้างๆ ไป ซึ่งลูกก็จะได้รับน้ำนมส่วนท้ายซึ่งมีปริมาณไขมันมากกว่าส่วนหัว เรียกได้ว่าได้รับคุณค่าของน้ำนมแม่ไปเต็มๆ
แต่…ผู้เขียนเชื่อว่าคุณแม่ก็ยังคงมีคำถามใช่มั้ยคะว่า
“เราจะรู้ได้อย่างไรว่าการถ่ายท้องแบบไหนของลูกที่ถือว่าผิดปกติ?”
ให้คุณแม่สังเกตดังนี้ค่ะ
วิธีสังเกตว่าลูกถ่ายบ่อย ถ่ายเหลวหรือไม่
ทารกที่กินแต่นมแม่อย่างเดียว อุจจาระไม่ควรมีเลือดสีแดงปน หากพบว่ามีเลือดปนออกมาอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ อาทิ
- หากคุณแม่มีลูกสาว ในวันแรกๆ หลังคลอดอาจมีมูกเลือดออกจากทางช่องคลอด นั่นเป็นเพราะอิทธิพลของฮอร์โมนแม่ เป็นภาวะปกติค่ะ แล้วก็จะค่อยๆ หายไปได้เอง
- ผลิตภัณฑ์จากนมวัวที่คุณแม่ทาน หรือการมีปฏิกิริยาต่อนมวัว ซึ่งจะมีโปรตีนของนมวัวเล็ดลอดออกมาพร้อมกับนมแม่
- มีรอยแผลบริเวณทวารหนัก หรือในลำไส้
แม่กินอะไร สีอุจจาระของทารกจะเปลี่ยนไปด้วยหรือไม่?
อาหารที่คุณแม่ทานเข้าไปนั้นไม่ว่าจะเป็นผักบางชนิด น้ำผลไม้ หรือวิตามิน ล้วนแล้วแต่มีผลต่อสีของอุจจาระลูก ทำให้สีของอุจจาระลูกเปลี่ยนไป เช่น ปกติ อุจจาระลูกจะมีสีเหลืองทอง แต่แม่ทานผักบุ้งเข้าไปเป็นจำนวนมาก ก็สามารถส่งผลให้อุจจาระลูกเป็นสีเขียวได้ค่ะ
ลูกถ่ายแบบไหน ที่คุณแม่ควรระวัง
ต้องบอกคุณแม่แบบนี้ก่อนค่ะว่า ในบางครั้งถึงแม้ว่าลูก “ถ่ายบ่อย ไม่มีไข้” ยังกินได้ ยังหัวเราะร่าเริงดี น้ำหนักตัวก็ขึ้นตามปกติ ท้องไม่อืด ไม่ได้อาเจียน ลักษณะดังกล่าวนี้ไม่ถือว่าลูกท้องเสีย
องค์การอนามัยโลกได้ให้คำจำกัดความของคำว่า “อาการท้องเสีย” คือ ให้คุณแม่ดูที่ลักษณะและความถี่ของการถ่าย โดยใช้ลักษณะอุจจาระที่เปลี่ยนแปลงไปจากปกติ อาทิ
- เนื้อของอุจจาระมีลักษณะเหลว และ
- มีความถี่ 3 ครั้งขึ้นไป หรือ
- มีลักษณะเป็นมูกเลือดอย่างน้อย 1 ครั้ง หรือ
- ถ่ายเป็นน้ำมากกว่า 1 ครั้งขึ้นไป
**โดยทั้งหมดนี้เกิดขึ้นภายใน 24 ชั่วโมง
นอกจากอาการข้างต้นที่กล่าวมาแล้ว คุณแม่ควรสังเกตอาการอื่น ๆ ด้วยนะคะ เช่น มีไข้ อ่อนเพลีย ซึมเศร้า ไม่กินนม ร้องไห้งอแง ร้องกวนตลอดเวลา (เพราะไม่สบายตัว) ท้องอืด อาเจียนบ่อย ตัวลาย ปากแห้ง ตาลึกโหล ถ้าลูกมีอาการเหล่านี้ ควรพาลูกปรึกษาแพทย์ด่วนค่ะ
แล้วถ้าในกรณีที่ “ลูกถ่ายเหลวสีเหลือง และ 12 ลักษณะของอุจจาระทารก บอกอะไรแม่บ้าง?” รวมถึงสีอื่น ๆ ด้วย เรื่องของสีของอุจจาระลูกก็เป็นสิ่งสำคัญที่คุณแม่ต้องใส่ใจสังเกต เพราะแม้แต่ทารกที่กินนมแม่และทารกที่กินนมผง สีของอุจจาระก็ไม่เหมือนกันแล้วค่ะ แต่เอาเป็นว่าถ้าลูกไม่ได้ถ่ายเหลว ไม่ได้มีไข้ ยังร่าเริง กินนมได้ตามปกติ เท่านี้คุณแม่ก็หมดห่วงได้แล้วล่ะค่ะ
