ทารกท้องผูก แก้อย่างไรดี?

แม่มือใหม่มีอะไรหลายๆ อย่างที่ต้องเรียนรู้อีกมากมายเกี่ยวกับการดูแลลูกน้อย แม้กระทั่งลูกนอนก็ยังต้องตื่นมาดูว่าเค้าหลับดีมั้ยจะหนาวรึเปล่า จะร้อนไปไหม ฯลฯ และที่สำคัญที่แม่ต้องดูแลคือ สุขภาพของลูกน้อย ซึ่งถ้าวันหนึ่งลูกน้อยมีอาการท้องผูกล่ะ? จะมีวิธีดูแลหรือแก้ไขอย่างไรให้ถูกต้อง? วันนี้ผู้เขียนมีข้อมูลมาฝากค่ะ ไปดูกันเลย

ทารกท้องผูก

เพราะความที่เป็นทารก ลูกจึงยังไม่สามารถพูด เพื่ออธิบายได้ นอกจากการร้องไห้งอแงอย่างเดียว ดังนั้น พ่อแม่ต้องสังเกตอาการของทารกด้วยนะคะ ว่าเค้ามีอาการร้องงอแงจนผิดปกติหรือเปล่า ถ้าพบว่าลูกท้องผูก พ่อแม่ควรเรียนรู้วิธีดูแลรักษาที่ถูกต้องให้ลูกน้อยหายจากอาการท้องผูกและกลับมาถ่ายได้อย่างปกติ

การขับถ่ายของทารกโดยทั่วไป

ทั้งนี้ หากวันไหนที่ลูกไม่ถ่าย ก็ไม่ต้องตกใจนะคะ เพราะอาการท้องผูกต้องสังเกตอาการอื่นร่วมด้วย

อาการทารกท้องผูก

ปกติแล้ว การขับถ่ายของทารกแต่ละคนก็จะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับว่าทารกทานอะไรเข้าไปบ้าง นมแม่หรือนมผสม โดยให้พ่อแม่สังเกตอาการอื่นๆ ดังนี้ค่ะ

ไม่ค่อยถ่าย

ปกติแล้วความถี่ในการขับถ่ายของทารกจะไม่แน่นอน โดยเฉพาะในช่วงที่เริ่มทานอาหารเสริมใหม่ๆ เพราะร่างกายยังต้องอาศัยการปรับตัวเล็กน้อย แต่อย่างไรก็ตาม หากทารกไม่ขับถ่ายเลย 2-3 วัน ติดกัน อาจเป็นการส่งสัญญาณว่า “หนูเริ่มท้องผูกแล้ว”

มีการเบ่งอุจจาระ

พ่อแม่ควรสังเกตว่าระหว่างการขับถ่าย ลูกมีอาการเบ่งมากกว่าปกติหรือไม่ รู้สึกหงุดหงิด หรือร้องไห้ระหว่างขับถ่ายหรือไม่ หากลูกมีอาการเหล่านี้ เป็นไปได้ว่าท้องผูกค่ะ

มีเลือดปนออกมากับอุจจาระ

เพราะเกิดจากการฉีกขาดของผนังทวารหนักซึ่งเกิดจากการเบ่งนั่นเอง

ไม่ยอมกินอาหาร

ทารกจะไม่กินอาหาร หรือกินแต่ก็อิ่มเร็ว เพราะรู้สึกอึดอัดไม่สบายท้อง ไม่สบายตัว

ท้องแข็ง

ท้องของทารกจะมีลักษณะที่ตึง แน่น หรือแข็ง ในบางรายอาจมีอาการท้องอืดร่วมด้วย

สาเหตุที่ทำให้ทารกท้องผูก

ถ้าลูกน้อยมีอาการท้องผูก อาจมาจากหลาย ๆ ปัจจัย คุณแม่ลองมาดูกันนะคะว่าน่าจะเกิดจากสาเหตุใด ดังต่อไปนี้

ลูกน้อยดื่มนมผสมหรือนมผง

หนึ่งในหลาย ๆ ข้อดีของการที่ลูกดื่มนมแม่คือ ลูกจะท้องไม่ผูก เพราะในน้ำนมแม่จะมีไขมันและโปรตีนที่ช่วยให้อุจจาระไม่แข็งตัว ซึ่งต่างจากนมผสมหรือนมผงที่แม้จะมีสารอาหารต่าง ๆ ค่อนข้างครบถ้วน แต่ด้วยสารอาหารบางตัวนี้เองที่ทำให้ย่อยช้า ส่งผลให้อุจจาระแข็งได้ นอกจากนี้สัดส่วนการชงนมผงก็สำคัญค่ะ หากเข้มข้นมากไปหรือเจือจางมากไป ทารกก็ท้องผูกได้เช่นกัน

แพ้นมวัว

เป็นอีกหนึ่งปัญหาของทารกที่ดื่มนมวัว คุณแม่ควรสังเกตการขับถ่ายของลูกน้อยด้วยนะคะ หากนมผงที่ทานอยู่เดิมทำให้ลูกท้องผูก ให้ลองเปลี่ยนยี่ห้อแล้วสังเกตอาการทารกดูค่ะว่ายังท้องผูกอยู่หรือไม่ หากยังมีอาการอยู่ แนะนำควรปรึกษาแพทย์เพื่อป้องกันอาการท้องผูกเรื้อรัง

สารอาหารที่ได้จากคุณแม่ไม่เพียงพอ

ทารกที่ทานนมแม่ สารอาหารส่วนใหญ่จึงมากจากในน้ำนม ดังนั้น คุณแม่ทานอะไรลูกก็จะได้ทานอย่างนั้น ถ้าคุณแม่ทานผักหรือผลไม้น้อย จึงส่งผลให้ทารกท้องผูกได้

ไม่ได้เคลื่อนไหวร่างกาย

เพราะการที่ทารกได้เคลื่อนไหวร่างกาย จะเป็นการช่วยเร่งระบบการย่อยอาหารและระบบการเผาผลาญให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะช่วยให้การลำเลียงของของเสียเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว

คลอดก่อนกำหนด

ทารกที่มีอายุราว 1 เดือน สามารถท้องผูกได้ เนื่องจากระบบการย่อยอาหารยังพัฒนาได้ไม่เต็มที่ จึงยังไม่สามารถทำงานได้อย่างสมบูรณ์ อาหารที่เข้าสู่ร่างกายจะเคลื่อนตัวไปสู่ลำไส้ได้ช้า จึงทำให้อุจจาระแห้งและแข็ง

ยาบางชนิดหรือโรคประจำตัว

ข้อนี้จะพบได้ไม่บ่อยค่ะ โดยมากมักจะพบในทารกที่มีโรคประจำตัวมาตั้งแต่แรกคลอด เช่น ยารักษาโรคมะเร็ง ยาระงับประสาท รวมถึงโรคบางโรคก็ส่งผลให้ท้องผูกได้เช่นกัน อาทิ โรคต่อมไทรอยด์ หรือโรคอื่น ๆ ที่ทำให้แคลเซียมในเลือดสูง

ทารกท้องผูก แก้ไขอย่างไร

เมื่อลูกมีอาการท้องผูก พ่อแม่ควรปรับเปลี่ยนเรื่องการกินลูก โดยแบ่งออกเป็น 2 ช่วงวัย ดังนี้ค่ะ

ทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน

โดยมากทารกในวัยนี้จะไม่ค่อยพบอาการท้องผูก เพราะจะทานนมแม่เป็นหลัก ถ้าจะท้องผูกก็จะเป็นจากการที่แม่ทานอาหารนั้นๆ เข้าไป แล้วส่งผ่านไปทางน้ำนม ดังนั้น แม่ควรใส่ใจและดูแลเรื่องอาหารการกินของตัวเองด้วยนะคะ

ทารกอายุมากกว่า 6 เดือน ขึ้นไป

ทารกในวัยนี้เริ่มทานอาหารเสริมได้แล้ว พ่อแม่จึงต้องใส่ใจปรับเรื่องอาหารการกินของลูก ดังนี้

เปลี่ยนการให้นม

ทารกบางคนอาจแพ้ส่วนผสมบางอย่างในนมผง พ่อแม่ควรสังเกตอาการและเปลี่ยนยี่ห้อนม แต่ถ้ายังไม่ดีขึ้น แนะนำให้ปรึกษาแพทย์นะคะ

เติมน้ำผลไม้เล็กน้อยในนม

อาทิ น้ำแอปเปิ้ล น้ำลูกแพร์ หรือน้ำพรุน ลงในนมชงหรือนมแม่ วันละประมาณ 30-60 มิลลิลิตร

เสริมด้วยใยอาหาร

อาทิ ข้าว แครอทสุก หรือกล้วยน้ำว้า เป็นต้น

ให้ดื่มน้ำเปล่าสะอาดมากขึ้น

อาจไม่ต้องใหลูกดื่มน้ำเยอะ ๆ ในคราวเดียว แต่ให้จิบน้ำในปริมาณที่พอเหมาะ และบ่อยก็จะช่วยลดอาการท้องผูกของทารกได้

วิธีกระตุ้นให้ลูกขับถ่าย

ช่วยขยับร่างกาย

การเคลื่อนไหวร่างกายจะช่วยเร่งการย่อยอาหาร ช่วยให้ของเสียลำเลียงออกไปได้เร็ว สำหรับทารกที่ยังไม่ได้หัดเดิน พ่อแม่อาจช่วยลูกทำท่าปั่นจักรยานกลางอากาศก็ได้นะคะ

นวดเบาๆ บริเวณท้อง

เริ่มจากท้องด้านซ้ายของลูกซึ่งอยู่ใต้สะดือไป 3 นิ้ว ใช้ปลายนิ้วกดลงไปเบาๆ อย่างสม่ำเสมอ 3 นาที และควรนวดวันละหลายๆ ครั้ง เพื่อช่วยกระตุ้นการขับถ่ายค่ะ

ทาว่านหางจระเข้

ทารกที่ยังถ่ายไม่ออก และมีการเบ่งมาบ้างแล้วก่อนหน้า อาจมีการฉีกขาดบริเวณทวารหนัก ควรพาไปพบคุณหมอ แต่ระหว่างที่ยังไม่รับการรักษา พ่อแม่ควรทาครีมที่มีส่วนผสมของว่านหางจระเข้ให้ลูก เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด

ปรึกษาคุณหมอ

เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่ถูกต้องค่ะ

อาการท้องผูกเกิดได้จากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของสารอาหารในน้ำนมแม่ที่ไม่เพียงพอ ทารกดื่มนมผง รวมไปถึง “อาหารที่ทำให้ลูกท้องผูก” ทั้งนี้ ให้คุณแม่หมั่นสังเกตอาการของลูกน้อยนะคะ หากลูกเริ่มมีอาการเบ่งเมื่อไหร่เป็นไปได้ว่าลูกเริ่มมีอาการท้องผูกแล้ว ขั้นต่อไปคือหาสาเหตุแล้วแก้ไขค่ะ

บทความที่อยากให้อ่านเพิ่มเติม

อาหารที่ทำให้ลูกท้องผูก