น้ำนมแม่ ประโยชน์แท้ทั้งและลูกน้อย

นมแม่

เชื่อว่าหลาย ๆ คนทราบกันดีค่ะว่า ใน “น้ำนมแม่นั้นมีประโยชน์มากมาย” โดยเฉพาะต่อลูกน้อย แต่ยังมีอีกหนึ่งคนที่ได้รับประโยชน์จากการให้นมลูกเช่นกัน นั่นคือ ตัวของคุณแม่นั่นเองค่ะ วันนี้เราจะไปทำความรู้จักกับ “น้ำนมแม่” กัน ไปดูกันค่ะว่ามีอะไรบ้าง

น้ำนมแม่

เมื่อพูดถึงน้ำนมแม่ โดยปกติแล้วควรให้ลูกดูดนมแม่ภายใน ½ – 1 ชม. หลังคลอด ถึงแม้ว่าน้ำนมจะยังไม่ไหลออกมาในทันที แต่เพื่อเป็นการกระตุ้นต่อมน้ำนมให้ผลิตน้ำนมออกมา ขณะเดียวกันตัวของทารกน้อยเองก็ยังดูดไม่เก่ง แต่จะเน้นหลับเป็นส่วนใหญ่ดังนั้น คุณแม่ต้องอาศัยปั๊มนมเก็บไว้แทนก่อนในช่วงแรก โดยใช้เครื่องปั๊มปรับแรงดูดให้เบาที่สุด และทำทุก ๆ 2-3 ชม. เพราะเมื่อเวลาที่คุณแม่และลูกน้อยกลับบ้าน ลูกจะกินนมทุก ๆ 2-3 ชม. เหมือนกันค่ะ ที่สำคัญ

ถ้ามีอาการ “เจ็บหน้าอก” แล้วให้หยุดพักจนกว่าจะหายดี เพราะหากทนปั๊มต่อไปอาจทำให้ “หัวนมแตก” ซึ่งคุณแม่จะเจ็บมากเวลาลูกน้อยต้องเข้าเต้าต่อไปเรามาทำความรู้จักกับระยะของน้ำนมกันให้มากขึ้นดีกว่าค่ะ


แผ่นป้องกันหัวนม หรือ Nipple Shield คือ อะไร? ใช้ตอนไหน? มีข้อดีข้อเสียอะไรบ้าง? ไปดูกันค่ะ

ระยะของน้ำนม

น้ำนมแม่ระยะที่ 1 : หัวน้ำนม (Colostrum)

เป็นน้ำนมแรกที่มีลักษณะข้น มีสีเหลืองอมส้มนิดๆ ของวิตามินเอ จะอยู่ในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด เป็นน้ำนมที่มีคุณภาพเยี่ยมสุดๆ ค่ะ เพราะมีสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างสมองและสายตา ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้แต่หัวน้ำนมนี้จะมีปริมาณที่น้อย เรียกได้ว่าแทบติดก้นขวดทีเดียว

สารอาหารในหัวน้ำนม

  • ในหัวน้ำนมนี้จะมีสารอาหารที่ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยในการขับถ่ายขี้เทาออก ป้องกันอาการตัวเหลือง
  • มีสารที่ช่วยสร้างภูมิต้านทานที่ดีกับลูก เช่น IgA แลคโตเฟอริน เซลล์เม็ดเลือดขาว รวมถึงโปรตีนต่าง ๆ และช่วยป้องกันการติดเชื้อ

น้ำนมแม่ระยะที่ 2 : น้ำนมใส (Transitional Milk)

เป็นน้ำในช่วงถัดมาที่เป็นส่วนผสมของหัวน้ำนมและน้ำนมขาว ช่วงนี้ควรให้ลูกเข้าเต้าดูดนมทุก ๆ 2-3 ชม. นะคะ เพื่อเป็นการกระตุ้นให้มีการผลิตน้ำนมที่เยอะขึ้นค่ะ

สารอาหารในน้ำนมใส

สารอาหารในน้ำนมใสนี้จะประกอบไปด้วยไขมัน แลคโตส และวิตามินที่ละลายน้ำได้ และที่สำคัญ มีปริมาณแคลอรี่ที่สูงกว่าช่วงหัวน้ำนม

น้ำนมแม่ระยะที่ 3 : น้ำนมขาว (Mature Milk)

หลัง 7-10 วันไปแล้ว น้ำนมจะขาวขึ้น ปริมาณน้ำนมมากขึ้น การให้ลูกดูดน้ำนมให้เกลี้ยงเต้าจะช่วยให้มีการผลิตน้ำนมที่มากขึ้นค่ะ

สารอาหารในน้ำนมขาว

  • โปรตีนเคซีนชนิดเบต้า แลคโตเฟอริน อิมมูโนโกลบูลิน A (IgA) ไลโซไซม์ และซีรัมอัลบูมิน เหล่านี้ล้วนเป็นโปรตีนที่ช่วยในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรค ช่วยเพิ่มภูมิต้านทาน และยังช่วยลดโอกาสในการติดเชื้อจากเชื้อโรคชนิดต่าง ๆ ได้อีกด้วย
  • มีสารอาหารอย่าง DHA และ ARA ซึ่งเป็นกรดไขมันจำเป็น มีความสำคัญต่อการพัฒนาระบบประสาทและการมองเห็นของลูกน้อย
  • มีโพรไบโอติก (Probiotics) ที่เป็นตัวกระตุ้นให้เซลล์ทางเดินอาหารของลูกน้อยในการสร้างโปรตีน ซึ่งจะช่วยลดการอักเสบ และกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย

ประโยชน์ของนมแม่ต่อลูกน้อย

ในน้ำนมแม่มีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อลูกน้อยในหลาย ๆ ด้าน ดังนี้

พัฒนาการด้านสมอง

มีงานวิจัยระบุว่าทารกที่กินนมแม่จะมีพัฒนาการด้านสมองและเชาว์ปัญญา (IQ) ที่ดีกว่าทารกที่กินนมผสม ซึ่งสามารถวัดได้เมื่อเด็กเข้าสู่วัยเรียน นอกจากนี้สารอาหารและวิตามินอื่น ๆ ในน้ำนมจะมีส่วนช่วยกระตุ้นพัฒนาการทางสมองและเซลล์ประสาทให้ทำงานได้อย่างปกติอีกด้วย

พัฒนาการด้านระบบภูมิคุ้มกัน

น้ำนมแม่มีส่วนช่วยในการสร้างภูมิคุ้มกันที่ดี ด้วยการสร้างแอนติบอดี้ (Antibody) ขึ้นมา ซึ่งจะช่วยต่อต้านอาการเจ็บป่วยทั่วไป การติดเชื้อจากแบคทีเรีย ตลอดจนเชื้อไวรัสบางชนิด เช่น โรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ (RSV) ได้

พัฒนาการด้านร่างกาย

เมื่อลูกเข้าสู่วัยที่ต้องเริ่มทรงตัว น้ำนมแม่จะช่วยให้ลูกมีการทรงตัวที่ดี เนื่องจากมีพัฒนาการด้านกระดูกและกล้ามเนื้อที่แข็งแรง

ประโยชน์ของแม่กับการให้นมลูก

ในระหว่างที่คุณแม่กำลังให้น้ำนมลูกนั้น ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนตัวหนึ่งที่มีชื่อว่า ออกซิโทซิน (Oxytocin) เพื่อช่วยให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็วยิ่งขึ้น และช่วงที่เป็นระยะให้นมนี้ร่างกายของคุณแม่ต้องใช้พลังงานในการผลิตน้ำนมให้ลูกน้อยที่มากกว่าปกติเกือบ 500 Kcal ทำให้มีการดึงพลังงานจากไขมันที่สะสมในร่างกายช่วงตั้งครรภ์มาใช้ ส่งผลให้คุณแม่จะมีร่างกายที่สวยเพรียวเหมือนก่อนตั้งครรภ์ได้แน่นอนค่ะ

แม่โน้ต

ช่วงที่แม่โน้ตให้นมน้องมินนะคะ น้ำหนักแม่โน้ตลดลงไปเยอะเลย สุดท้ายแล้วผอมกว่าช่วงก่อนตั้งครรภ์อีกค่ะ เพราะฉะนั้นถ้าคุณแม่ท่านไหนสามารถให้นมลูกได้นาน ๆ และลูกก็ชอบกินนมคุณแม่ก็ให้ได้เลยเต็มทีนะคะ ไม่ต้องคำนึงเลยว่าเกิน 6 เดือนแล้ว ฉันจะหยุด เพราะนมแม่มีประโยชน์มาก ๆ ค่ะ จำไว้ค่ะ…ยิ่งนาน ยิ่งดี

กรณีลูกเข้าเต้าได้ดี

ข้อนี้คงแฮปปี้ทั้งแม่ทั้งลูกน้อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งลูกน้อยนะคะ หากลูกน้อยได้ดูดน้ำนมจากอกแม่แล้วจะทำให้เขานอนได้นานขึ้น (นานกว่ากินนมแม่จากขวด) นั่นก็เป็นเพราะลูกน้อยได้ทั้งอิ่มท้องและอิ่มใจค่ะ ได้หลับในอ้อมกอดคุณแม่

กรณีลูกปฏิเสธเต้า

สามารถแก้ได้ดังนี้ค่ะ

  • นับจากหลังคลอด ให้ปั๊มนมเก็บไว้ทุก ๆ 2-3 ชม. แรกๆ อาจจะได้ไม่เยอะเท่าไหร่ แต่ไม่เป็นไรค่ะ ปั๊มไปเรื่อย ๆ โดยต้องปั๊มให้เกลี้ยงเต้าทุกครั้ง น้ำนมจะเริ่มมาเยอะจริง ๆ ก็เข้าวันที่ 3-4 หลังคลอดค่ะ
  • ถ้าบางช่วงของวันไม่สะดวกปั๊ม ก็ให้ปรับมาเป็นทุก ชม. โดยใน1 วัน ควรต้องปั๊มนมให้ได้ 7-10 ครั้ง
  • ในช่วงกลางดึก อาจไม่ต้องลุกขึ้นมาปั๊มก็ได้ค่ะ แต่อาศัยปั๊มก่อนนอนแทน เพื่อให้คุณแม่ได้พักผ่อนเต็มที่
  • ควรจดบันทึกปริมาณที่ปั๊มออกมาในแต่ละครั้งเพื่อเก็บเป็นสถิติค่ะ

ที่สำคัญเหนือสิ่งอื่นใดเลย คือ “คุณแม่ต้องมีวินัยและไม่เครียดนะคะ“ เพราะความเครียดอาจเป็นเหตุให้ปริมาณน้ำนมลดลงได้ค่ะ

อุปกรณ์ในการปั๊มน้ำนมแม่ และเก็บน้ำนม

  • เครื่องปั๊มนมมีทั้งแบบใช้ไฟฟ้า ใช้แบตเตอรี่ และแบบปั๊มมือธรรมดา ข้อนี้แล้วแต่คุณแม่จะสะดวกเลยค่ะ แบบไหนก็ได้ไม่ว่ากัน
  • ถุงเก็บน้ำนม หรือ ขวดเก็บน้ำนมก็ได้ค่ะ
  • ตู้เย็นเก็บสต้อคน้ำนมแม่ หรือกระติกน้ำแข็ง (กรณีที่คุณแม่ต้องเตรียมไปปั๊มนมนอกบ้าน)

ทั้งนี้ ในเรื่องของ “วิธีสต๊อคนมแม่ และการจัดเรียงให้ประหยัดเนื้อที่ในตู้เย็น” ก็เป็นเรื่องสำคัญค่ะ โดยเฉพาะคุณแม่ที่น้ำนมเยอะต้องปั๊มออกหรือคุณแม่ที่ต้องเตรียมตัวกลับไปทำงาน และสิ่งที่ขาดไม่ได้คือ การดูแลเรื่องอาหารการกินของคุณแม่ เพราะสารอาหารจากอาหารที่แม่กินเข้าไป สามารถส่งผ่านจากน้ำนมไปยังลูกน้อยได้เช่นกันค่ะ


อาทิตย์หน้าต้องกลับไปทำงานแล้ว จะปั๊มสต๊อกนมเก็บยังไงดี? แชร์ประสบการณ์จริงจากคุณแม่ท่านหนึ่งในพันทิป พร้อมอุปกรณ์ที่ต้องใช้อย่างมืออาชีพ คลิกที่นี่

Featured post

โพสต์ที่อยากให้คุณแม่อ่าน

  1. 346 ชื่อจีนความหมายดี ๆ มีให้ลูกสาวและลูกชาย

  2. วิธีสต๊อก นมแม่ และการจัดเรียงให้ประหยัดเนื้อที่ในตู้เย็น

  3. 10 อาหารว่างคนท้อง และลูกน้อยในครรภ์

  4. หน้า 7 หลัง 7 คืออะไร? นับยังไง ไม่ท้องจริงหรือ

  5. 12 กลุ่มดาวจักรราศี มีอะไรบ้าง พร้อมเลขมงคลปี 2564

  6. 10 นิทานอีสป กับ 10 หนังสือนิทาน 2 ภาษา ปลูกฝังเรื่องราวดี ๆ สอนใจเด็ก ๆ

  7. ความฉลาด 11 ด้าน หรือ 11Q (11 Quotients) ที่เด็กยุคใหม่ควรมี

  8. 14 นิทานพื้นบ้านของไทย สอนใจเด็กได้ดี

หมวดหมู่โพสต์

บทความล่าสุด

  1. เช็คลิสต์ “ของเตรียมคลอด” “ของใช้เด็ก” “ของใช้หลังคลอด” เพื่อใช้หลังคลอดที่จำเป็น

  2. 8 อาหารที่แม่ให้นมห้ามทาน

  3. แนะวิธีเพิ่มปริมาณน้ำนมแม่อย่างถูกวิธี

  4. รีวิว นมกล่อง UHT สำหรับเด็ก 10 ยี่ห้อ เปรียบเทียบกันตัวต่อตัว ยี่ห้อไหนดี พร้อมแนะวิธีการเลือกนมกล่องให้ลูก

  5. White Noise เสียงคลื่นความถี่ที่กล่อมลูกให้หลับฝันดี เพิ่มสมาธิได้อีกด้วย

รีวิวผลิตภัณฑ์แม่และเด็ก

  1. รีวิว นมกล่อง UHT สำหรับเด็ก 10 ยี่ห้อ เปรียบเทียบกันตัวต่อตัว ยี่ห้อไหนดี พร้อมแนะวิธีการเลือกนมกล่องให้ลูก

  2. เปรียบเทียบนมผงสูตร 1 ในท้องตลาด สารอาหารที่น่าสนใจ

  3. 4 แปรงสีฟันเด็กยุคใหม่ แบรนด์ไหนใช้ดี เทียบแบรนด์ต่อแบรนด์

  4. รีวิวเปรียบเทียบชัดๆ ล้างจมูกให้ลูกด้วย Hashi Plus VS ไซริงค์

  5. รีวิว แชมพูสบู่เหลว Head to toe 5 แบรนด์ เทียบกันแบรนด์ต่อแบรนด์

  6. รีวิว นมผง สำหรับลูกน้อย 11 ยี่ห้อ ละเอียดยิบ ปี 2566 พร้อมหลักการเลือกซื้อนมผงให้ลูกน้อย

  7. 12 คาร์ซีท ยี่ห้อไหนดี 2023 ปลอดภัย คุ้มค่า คุ้มราคา

  8. 10 แป้งเด็ก ยี่ห้อไหนดี 2023 ปกป้อง อ่อนโยนต่อผิวลูก

  9. 10 เครื่องปั๊มนม ยี่ห้อไหนดี ปี 2023 ใช้งานง่าย ปั๊มเกลี้ยงเต้า

  10. 10 เบบี้โลชั่น ยี่ห้อไหนใช้ดี 2023 เพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวลูกได้ดั่งใจแม่

ท่องเที่ยวกับครอบครัว

  1. 5 ที่เที่ยวปีใหม่ใกล้กรุงเทพ 2566 อิน ไม่มีเอ้าท์

  2. 5 พิกัดเช็คอิน ที่เที่ยวโคราช เมืองย่าโม

  3. 6 ที่เที่ยวเชียงใหม่ สำหรับครอบครัว ลูกแฮปปี้ พ่อแม่ดี๊ด๊า

  4. 5 พิกัด พาลูกเที่ยวญี่ปุ่น เปิดประสบการณ์การเรียนรู้

  5. 8 ที่เที่ยวครอบครัว หน้าหนาว ที่ไม่ควรพลาด

  6. 6 สถานที่พาลูกเที่ยว เรียนรู้ธรรมชาติ เสริมสร้างพัฒนาการ

TOP